Wygrodzenia
Wygrodzenia dla bydła to: drabiny paszowe, wygrodzenia stanowiskowe oraz wszelkiego rodzaju bramki w budynkach inwentarskich. Dlatego też osoby zainteresowane budową, rozbudową, adaptacją czy też modernizacją budynków inwentarskich, muszą dużo uwagi poświęcić na prawidłowe obliczenia wymiarów przegród i elementów stanowisk, które powinny być dostosowane do wieku zwierzęcia pod względem wysokości, prześwitów, wytrzymałości itp. aby spełniały swoją rolę.
Drabiny paszowe
Do najważniejszych przegród technologicznych stosowanych w budynku, decydujących o jego funkcjonalności, należą różnego rodzaju drabiny paszowe. Drabiny paszowe oddzielają zwierzęta od stołu paszowego w oborach wolnostanowiskowych. Ich budowa i montaż umożliwia stały dostęp do paszy a jednocześnie wyklucza rywalizację między zwierzętami. Obecnie spośród różnego rodzaju przegród paszowych, najczęściej montowane są drabiny paszowe skośne, które cieszą się coraz większym uznaniem wśród rolników podejmujących inwestycje budowlane związane z utrzymaniem bydła w systemie wolnostanowiskowym.
System utrzymania zwierząt z zastosowaniem drabiny paszowej wyklucza rywalizację między zwierzętami. Zapewnia zmniejszenie strat paszy przy karmieniu bydła w kojcach grupowych, podnosi komfort utrzymania zwierząt, obniża koszty materiałowe i robocizny przy urządzaniu budynków.
Do wyboru mamy różne rodzaje drabin paszowych w rozmiarach dopasowanych do różnych grup wiekowych bydła.
- Drabina paszowa skośna
- Drabina paszowa skośna Z
- Drabina paszowa palisadowa
- Drabina paszowa zatrzaskowa
Wygrodzenia w oborze wolnostanowiskowej
Stanowiska legowiskowe są niezwykle ważnym obszarem dla bydła, które spędza w nich nawet 14 godzin dziennie. Przeprowadzono szereg badań, w których porównywano wyposażenie stanowisk oraz ich wpływ na wydajność mleczną i długość odpoczynku krów. Oceniano indywidualne preferencje osobnicze, a na końcu uśredniono wyniki.
Badania te pokazały, że krowy wolą leżeć na suchej ściółce lub na matach gumowych niż na piasku. I wybierają tą pozycję jeśli legowisko jest wygodne. Gdy legowisk jest mniej niż zwierząt dochodzi do wzrostu agresji oraz podziału hierarchicznego wśród krów. Krowy w takiej sytuacji więcej stały w ciągu dnia w korytarzu gnojowym i dochodziło częściej do uszkodzenia rogu racicowego, rozwijała się np. kulawizna, owrzodzenia, ropnie.
Stanowiska w oborze wolnostanowiskowej tzw. wolne umożliwiają krowom swobodę ruchu, wykonywanie czynności zgodnych z potrzebami w danym momencie, zapewniają możliwość wyboru miejsca do odpoczynku i korzystanie z wybiegu w dowolnym czasie w ciągu dnia. Stanowiska wolne dzielą się na boksowe i kombiboksowe.
- Stanowiska boksowe to w zasadzie odgrodzone barierkami legowiska z wolnym dostępem. Z przodu legowiska znajduje się rygiel karkowy zabezpieczający przed zbyt głębokim wchodzeniem i koniecznością wyjścia nogami tylnymi i zadem poza legowisko podczas wstawania, aby kał był oddawany do kanału gnojowego. Legowiska są wyposażone w ściółkę, piasek maty gumowe lub z innego tworzywa sztucznego lub zupełnie bezściołowe.
- Stanowiska kombiboksowe mają podobną budowę do stanowisk uwięziowych krótkich, ale zwierzęta mogą się swobodnie poruszać po oborze. Krowa leży z głową nad żłobem, a wielkość legowiska wyznaczają barierki boczne i jedna przednia znajdująca się na początku stanowiska zabezpieczająca przed wchodzeniem do żłobu nogami. Wymiary legowisk ustala się indywidualnie dla danej wielkości i rasy krów. Najczęściej stanowisko jest długie na 165-180 cm i szerokie na 110-115 cm
Wygrodzenia w oborze uwięziowej
Uwięź ma na celu usytuowanie zwierzęcia w odpowiednim miejscu, zgodnie z wymaganiami jakie narzuca rodzaj stanowiska. Powinna umożliwiać swobodne wstawanie i kładzenie się oraz pobieranie paszy ze żłobu. Długość uwięzi wpływa bezpośrednio na utrzymanie czystości legowiska.
Na stanowiska długich i średnich ściołowych używane są łańcuchy trzykońcowe lub czterokońcowe. Najbardziej praktyczne są łańcuchy czterokońcowe, dwa końce przymocowane są do drabiny paszowej lub do wodzideł, a dwa pozostałe tworzą jarzmo zapinane na szyi krowy.
Na krótkich stanowiskach ściołowych używa się uwięzi łańcuchowej lub jarzmowej. Uwieź „grabnerowska” łańcuchowa składa się ze sztywno napiętego, pionowo zawieszonego łańcucha, który na swojej osi posiada odpinany mniejszy łańcuch (zapinany dookoła szyi krowy) przesuwający się po całej długości pionowego łańcucha. Ten system uwięziowy umożliwia swobodę wstawania i kładzenia się. Zapinanie krów łańcuchami odbywa się ręcznie, natomiast zwalnienie łańcuchów dookoła szyi można zautomatyzować.
Uwięzie jarzmowe są zbudowane z dwóch grubych jarzm osadzonych na dolnej i górnej belce. Odpinanie i zapinanie zwierząt w stanowiskach odbywa się mechanicznie.
Największe zastosowanie w polskich hodowlach bydła znalazły uwięzie orczykowe. Na belce poprzecznej do drabinek paszowych i doczepiony łańcuch, który zapina się na szyi krowy. Belka poprzeczna porusza się w górę i dół kiedy zwierzę wstaje i kładzie się.